ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ: ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΙΣ ΜΕ ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ

Οι ουρολοιμώξεις είναι πολύ συχνές. Μια ανάλυση του 2022 διαπίστωσε ότι περισσότεροι από 404,6 εκατομμύρια άνθρωποι παρουσίασαν ουρολοιμώξεις παγκοσμίως το 2019. Οι ουρολοιμώξεις συμβαίνουν όταν βακτήρια, συνήθως από το δέρμα ή το ορθό, εισέρχονται στην ουρήθρα. Μπορείτε να εμφανίσετε μια λοίμωξη σε οποιοδήποτε μέρος του ουροποιητικού συστήματος, αλλά οι λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης είναι οι πιο συχνές. Αν και οι ουρολοιμώξεις μπορούν να επηρεάσουν οποιονδήποτε, οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε αυτές. Αυτό συμβαίνει επειδή η γυναικεία ουρήθρα, ο σωλήνας που μεταφέρει τα ούρα έξω από την ουροδόχο κύστη, είναι πιο κοντή από την ανδρική ουρήθρα. Η μικρότερη απόσταση διευκολύνει τα βακτήρια να φτάσουν στην ουροδόχο κύστη. Ρόλο παίζει και η εγγύτητα της ουρήθρας με τον κόλπο και το ορθό, που είναι πηγές βακτηρίων.

 

 

Άλλοι παράγοντες κινδύνου για ουρολοίμωξη περιλαμβάνουν:

     – ιστορικό ουρολοιμώξεων

     – σεξουαλική δραστηριότητα

     – κακή υγιεινή

     – ηλικία, με τα παιδιά και τους μεγαλύτερους ενήλικες να είναι πιο επιρρεπείς σε ουρολοιμώξεις

     – εγκυμοσύνη

     – αλλαγές στη σύνθεση του κολπικού μικροβιώματος. Μπορεί να αναπτυχθούν βακτήρια από τη χρήση  σπερματοκτόνων αλλά και κατά την εμμηνόπαυση.

     – δομικά προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα, όπως ένας διογκωμένος προστάτης

     – τοποθέτηση καθετήρα

     – ορισμένες ιατρικές καταστάσεις, όπως ο διαβήτης

 

Τα κοινά συμπτώματα της ουρολοίμωξης περιλαμβάνουν:

     – αίσθημα καύσου κατά την ούρηση

     – συχνοουρία

     – θολά ή σκούρα ούρα

     – ούρα με έντονη οσμή

     – αίσθημα ατελούς εκκένωσης της ουροδόχου κύστης

     – πυελικός πόνος

 

 

Τα βακτήρια προκαλούν σχεδόν το  95% των ουρολοιμώξεων, αλλά οι μύκητες μπορούν επίσης να προκαλέσουν μόλυνση.

Αν και τα αντιβιοτικά θεραπεύουν συνήθως τις ουρολοιμώξεις, υπάρχουν αρκετές φυτικές ουσίες που βοηθούν στη διαχείριση των λοιμώξεων και στη μείωση του κινδύνου υποτροπής χωρίς να προκαλούν παρενέργειες. Στο άρθρο αυτό εξετάζουμε αυτές τις φυτικές ουσίες.

 

D-μαννόζη

Η D-μαννόζη είναι ένας τύπος σακχάρου (μονοσακχαρίτης) που σχετίζεται με τη γλυκόζη. Εμφανίζεται φυσικά στο σώμα σας και βρίσκεται επίσης σε ορισμένα φυτά με τη μορφή αμύλου. Αυτό το σάκχαρο βρίσκεται επίσης σε ορισμένα συμπληρώματα διατροφής. Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν D-μαννόζη για την πρόληψη και θεραπεία λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος. Η D-μαννόζη θεωρείται ότι εμποδίζει την ανάπτυξη ορισμένων βακτηρίων στο ουροποιητικό σύστημα.

Τα βακτήρια E. coli προκαλούν το 90% των ουρολοιμώξεων. Μόλις αυτά τα βακτήρια εισέλθουν στο ουροποιητικό σύστημα, προσκολλώνται στα κύτταρα, αναπτύσσονται και προκαλούν μόλυνση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η D-μαννόζη μπορεί να λειτουργήσει για την πρόληψη ή τη θεραπεία μιας ουρολοίμωξης, εμποδίζοντας αυτά τα βακτήρια να προσκολληθούν στα κύτταρα.

Αφού καταναλώσετε συμπληρώματα που περιέχουν D-μαννόζη, το σώμα σας τελικά την αποβάλλει μέσω των νεφρών. Ενώ βρίσκεται στο ουροποιητικό σύστημα, μπορεί να προσκολληθεί στα βακτήρια E. coli που μπορεί να υπάρχουν εκεί. Ως αποτέλεσμα, τα βακτήρια δεν μπορούν πλέον να προσκολληθούν στα κύτταρα και να προκαλέσουν μόλυνση.

Ας δούμε ορισμένες μελέτες που δείχνουν την αποτελεσματικότητας της D-μαννόζης στις ουρολοιμώξεις.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 στο ιατρικό περιοδικό ουρολογίας BJU International αξιολόγησε την D-μαννόζη σε 308 γυναίκες που είχαν συχνές ουρολοιμώξεις. Η D-μαννόζη λειτούργησε τόσο καλά όσο και το αντιβιοτικό νιτροφουραντοΐνη για την πρόληψη των ουρολοιμώξεων σε περίοδο 6 μηνών (1).

Σε υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις τα συνήθη προφυλακτικά αντιβιοτικά δεν αλλάζουν τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο υποτροπής. Στόχος των ερευνητών μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε το 2014 στο Journal of Clinical Urology ήταν να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα της D-μαννόζης στη θεραπεία και την προφύλαξη από υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις. Η D-μαννόζη συγκρίθηκε με το αντιβιοτικό τριμεθοπρίμη/σουλφαμεθοξαζόλη για τη θεραπεία και την πρόληψη συχνών ουρολοιμώξεων σε 60 γυναίκες. Η D-μαννόζη μείωσε τα συμπτώματα της ουρολοίμωξης σε γυναίκες με ενεργή λοίμωξη. Ήταν επίσης πιο αποτελεσματική από το αντιβιοτικό για την πρόληψη επιπλέον λοιμώξεων. Στην ομάδα που έλαβε θεραπεία με D-μαννόζη, παρατηρήθηκε σημαντικά αυξημένος μέσος χρόνος υποτροπής της ουρολοίμωξης (200 ημέρες) σε σύγκριση με την ομάδα αντιβιοτικών (52,7 ημέρες). Οι ερευνητές ανέφεραν ότι δεν έχουν αναφερθεί σημαντικές παρενέργειες που περιορίζουν μια μακροχρόνια θεραπεία με D-μαννόζη (2). 

Σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, οι ερευνητές διερεύνησαν την αποτελεσματικότητα της D-μαννόζης στην πρόληψη των επαναλαμβανόμενων ουρολοιμώξεων. Μετά την αρχική αντιβιοτική θεραπεία της οξείας ανεπίπλεκτης κυστίτιδας, 308 γυναίκες χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες που έλαβαν καθημερινή θεραπεία με D-μαννόζη, νιτροφουραντοΐνη ή χωρίς προφύλαξη. Τα ποσοστά υποτροπής ήταν 14,6% στην ομάδα D-μαννόζης, 20,4% στην ομάδα της νιτροφουραντοΐνης και 60,8% στην ομάδα χωρίς προφύλαξη. Ο αριθμός των επαναλαμβανόμενων ουρολοιμώξεων ήταν σημαντικά υψηλότερος στην ομάδα χωρίς προφύλαξη από ό,τι και στις δύο ομάδες που έλαβαν θεραπεία. Η D-μαννόζη μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο επαναλαμβανόμενων ουρολοιμώξεων, ο οποίος ήταν συγκρίσιμος με αυτόν στην ομάδα της νιτροφουραντοΐνης. Οι ασθενείς στην ομάδα της D-μαννόζης είχαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών από ό,τι στην ομάδα της νιτροφουραντοΐνης (συνήθως διάρροια, ναυτία και κολπικό κάψιμο) (3).

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016 στο European Review for Medical and Pharmacological Sciences εξέτασε τα αποτελέσματα της D-μαννόζης σε 43 γυναίκες με ενεργό ουρολοίμωξη.  Αυτή ήταν μια πιλοτική μελέτη, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ Απριλίου 2014 και Ιουλίου 2015 στο Τμήμα Γυναικολογικής Μαιευτικής και Ουρολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης. Μια ένωση D-μαννόζης χορηγήθηκε δύο φορές την ημέρα για 3 ημέρες και στη συνέχεια μία φορά την ημέρα για 10 ημέρες. Οι ασθενείς στη συνέχεια τυχαιοποιήθηκαν σε δύο ομάδες, η μία έλαβε προφύλαξη με D-μαννόζη χορηγούμενη μία φορά την ημέρα για μια εβδομάδα κάθε δεύτερο μήνα για έξι μήνες και η άλλη χωρίς χορήγηση D-μαννόζης. Οι αλλαγές στα συμπτώματα των ασθενών, τα θεραπευτικά αποτελέσματα και οι αλλαγές στην ποιότητα ζωής αξιολογήθηκαν κλινικά και χρησιμοποιώντας ένα ειδικά επικυρωμένο ερωτηματολόγιο. Στο τέλος της μελέτης, οι περισσότερες γυναίκες είχαν βελτιωμένα συμπτώματα (4).

Μια ανοιχτή προοπτική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 αξιολόγησε τη D-μαννόζη για την πρόληψη των ουρολοιμώξεων σε 22 ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας. Οι συγγραφείς έδειξαν συσχέτιση μεταξύ της χορήγησης D-μαννόζης και μιας σημαντικής μείωσης στον αριθμό των μηνιαίων αποδεδειγμένων ουρολοιμώξεων. Δεν αναφέρθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας που έλαβαν θεραπεία με D-μαννόζη (5).

Το 2020, ερευνητές δημοσίευσαν μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση της δυνατότητας της D-μαννόζης να μειώσει την υποτροπή της ουρολοίμωξης σε ενήλικες γυναίκες με ιστορικό επαναλαμβανόμενων ουρολοιμώξεων και συνέκρινε την αποτελεσματικότητά της με αυτή ενός εικονικού φαρμάκου ή άλλων προληπτικών παραγόντων. Τα δεδομένα δείχνουν ότι η D-μαννόζη μπορεί να παρέχει προστασία έναντι των επαναλαμβανόμενων ουρολοιμώξεων με αποτελεσματικότητα παρόμοια με αυτή των αντιβιοτικών (6).

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022 στο περιοδικό Antibiotics φάνηκε ότι  οι ασθενείς που χρησιμοποιούσαν D-μαννόζη ως μονοθεραπεία στην οξεία ανεπίπλεκτη κυστίτιδα πέτυχαν πολύ καλά κλινικά ποσοστά ίασης, παρόμοια με αυτά που επιτυγχάνονται από ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικές θεραπείες. Επιπλέον, η ανακούφιση των συμπτωμάτων μετά από 3 ημέρες θεραπείας ήταν επίσης συγκρίσιμη μεταξύ της μονοθεραπείας με D-μαννόζη και των αντιβιοτικών. Οι συγγραφείς της μελέτης ανέφεραν ότι: «Αυτά τα ευρήματα συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες που δείχνουν παρόμοια αποτελεσματικότητα της D-μαννόζης με αυτή των αντιβιοτικών στην πρόληψη της ουρολοίμωξης. Επομένως, η D-μαννόζη μπορεί να είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική εναλλακτική λύση στα αντιβιοτικά στη θεραπεία της οξείας ανεπίπλεκτης κυστίτιδας» (7).  

 

Cranberry (Κράνμπερι)

Η σύγχρονη ιατρική έρευνα έχει αποκαλύψει τις επιδράσεις των cranberries στην ουροφόρο οδό και πώς η κατανάλωση χυμού cranberry μπορεί να προλάβει μολύνσεις της ουροφόρου οδού. Για γενεές οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν χυμό cranberry, πεπεισμένοι ότι έχει τη δυνατότητα να καταπολεμά τις ουρολοιμώξεις, αλλά ο ακριβής μηχανισμός της δράσης του τώρα έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητός. Μια μελέτη από ερευνητές του Worcester Polytechnic Institute έδειξε ότι ο χυμός αλλάζει τις θερμοδυναμικές ιδιότητες των βακτηρίων στην ουροφόρο οδό, δημιουργώντας έναν ενεργειακό φραγμό που προλαμβάνει τα μικρόβια από το να πάνε κοντά αρκετά να προσκολληθούν  στα κύτταρα και να ξεκινήσει μια μόλυνση. Προστατεύει τον οργανισμό από βακτηρίδια τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μολύνσεις στην ουροφόρο οδό. Συγκεκριμένα, εμποδίζει την προσκόλληση των βακτηριδίων αυτών στα τοιχώματα της ουροφόρου οδού (ιδιαίτερα της ουροδόχου κύστης). Τα cranberries περιέχουν προανθοκυανιδίνες που μπορούν να προλάβουν την προσκόλληση συγκεκριμένων βακτηριδίων, όπως του E. coli, στο επιθήλιο της ουροφόρου οδού και την επακόλουθη αναπαραγωγή που απαιτείται για τη μόλυνση. Είναι οι προανθοκυανιδίνες λοιπόν που συμβάλλουν στην πρόληψη κατά των ουρολοιμώξεων και όχι η προκαλούμενη από την κατανάλωση χυμού cranberry οξέωση των ούρων, όπως παλιότερα είχε υποτεθεί.  Ο Δρ. Amy Howell και οι συνεργάτες του πρώτοι αναφέρθηκαν στις αντιπροσκολλητικές ιδιότητες των προανθοκυανιδών το 1998.  Συνέκριναν τις προανθοκυανιδίνες των cranberries με τις προανθοκυανιδίνες που βρίσκονται στα σταφύλια, στα μήλα, στο πράσινο τσάι και στη σοκολάτα. Ανακάλυψαν ότι οι προανθοκυανιδίνες των cranberries είναι δομικά διαφορετικές από τις προανθοκυανιδίνες των άλλων φυτικών τροφών που εξετάστηκαν, κάτι που μπορεί να εξηγεί γιατί το cranberry  έχει μοναδικές αντιπροσκολλητικές ιδιότητες των βακτηριδίων και βοηθά στο να παραμένει η ουροφόρος οδός υγιής. Το 2002 στο συνέδριο της Experimental Biology αναφέρθηκε ότι κοκτέιλ χυμού cranberry πρόλαβε το E. coli από το να προσκολληθεί στα κύτταρα της ουροδόχου κύστης έξι εθελοντών. Οι ερευνητές επίσης ανέφεραν ότι η αντιπροσκολλητική  δράση μπορεί να διαρκέσει 10 ώρες μετά την κατανάλωση του χυμού, και συνέστησαν τη λήψη δύο μερίδων χυμού cranberry σε χρονική απόσταση μεταξύ τους.

Πολλές είναι οι έρευνες που πιστοποιούν την προληπτική δράση των cranberries κατά των ουρολοιμώξεων (8-10).  Το 1994 μια διπλή-τυφλή μελέτη σε 153 ηλικιωμένες γυναίκες δημοσιεύθηκε στο Journal of the American Medical Association (11). Σε αυτή τη μελέτη οι γυναίκες στις οποίες χορηγήθηκε χυμός cranberry  είχαν λιγότερο από το μισό τον αριθμό των ουρολοιμώξεων που είχε η ομάδα ελέγχου στην οποία χορηγήθηκε μια placebo απομίμηση ποτού cranberry. Η καθημερινή δόση που λάμβαναν οι γυναίκες ήταν 300 ml, αλλά μεταγενέστερες μελέτες χρησιμοποίησαν μεγαλύτερες δόσεις. Έχει βρεθεί ότι χρειάζεται να καταναλώνουμε πολλά ποτήρια χυμού cranberry καθημερινά, για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Όμως είναι δύσκολο να πίνουμε τόσα ποτήρια την ημέρα. Σημειωτέον, ότι τα κοκτέιλ χυμού cranberry περιέχουν μόνο 27% χυμό cranberry, ενώ το υπόλοιπο είναι νερό με γλυκαντικά. Αν και το κοκτέιλ χυμού cranberry έχει βρεθεί ότι είναι πολύ αποτελεσματικό κατά των ουρολοιμώξεων, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αυτού του προϊόντος στο οποίο έχουν προστεθεί γλυκαντικές ουσίες έχει πολλά μειονεκτήματα για την υγεία μας: μας φορτώνει με πολύ ζάχαρη και θερμίδες. Είναι δύσκολο να βρούμε καθαρό χυμό cranberry. Κι όμως υπάρχει ένας πιο πρακτικός τρόπος να έχουμε τα οφέλη των κοκτέιλ χυμού cranberry χωρίς να λαμβάνουμε τα σάκχαρα που περιέχει:  Η λήψη συμπληρώματος cranberry σε κάψουλες, που έχουν φανεί εξ ίσου αποτελεσματικές στην πρόληψη των ουρολοιμώξεων. Οι κάψουλες δεν περιέχουν ζάχαρη, περιέχουν όμως τα δραστικά συστατικά των cranberries που θα μας προστατέψουν από τις ουρολοιμώξεις, χωρίς να μας επιβαρύνουν με ζάχαρη.

 

Αρκτοστάφυλλος (Uva Ursi)

Ο αρκτοστάφυλος είναι ένα από τα πιο χρήσιμα βότανα σε πολλές περιπτώσεις μόλυνσης της ουροδόχου κύστης. Η περισσότερη έρευνα έχει επικεντρωθεί σε ένα αντισηπτικό συστατικό του αρκτοστάφυλου, την αρμπουτίνη, που αποτελεί το 7 με 9% των φύλλων του φυτού. Η αρμπουτίνη μετατρέπεται σε υδροκουινόνη στο σώμα (ένα σχετιζόμενο συστατικό με αντισηπτικές ιδιότητες στον ουροδόχο σωλήνα). Ωστόσο, ολόκληρο το ανεπεξέργαστο εκχύλισμα του φυτού είναι πιο αποτελεσματικό φαρμακευτικά από ό, τι η απομονωμένη αρμπουτίνη. Ο αρκτοστάφυλος αναφέρεται ότι είναι πολύ δραστικός κατά του E. coli και έχει διουρητικές ιδιότητες.

Η προληπτική δράση ενός τυποποιημένου εκχυλίσματος αρκτοστάφυλου σε επαναλαμβανόμενες μολύνσεις της ουροδόχου κύστης αξιολογήθηκαν σε μια διπλή-τυφλή μελέτη σε 57 γυναίκες. Στο τέλος του ενός χρόνου, πέντε από τις 27 γυναίκες της ομάδας placebo είχαν επανεμφάνιση της μόλυνσης, ενώ καμμιά από τις 30 γυναίκες που λάμβαναν εκχύλισμα αρκτοστάφυλου δεν είχαν επανεμφάνιση (12). Αυτά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα δείχνουν ότι η τακτική λήψη αρκτοστάφυλου, όπως και cranberry, μπορεί να προλάβει τις μολύνσεις της ουροδόχου κύστης. 

Mannose Complex 60 tabs

Τρόφιμο για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς (ισορροπημένη δίαιτα). Για τη διαιτητική διαχείριση σε λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης.