Του Ευάγγελου Κηρηθρά
Επιστηµονικού Διευθυντή της VioGenesis
Το σώµα µας φιλοξενεί ένα αόρατο αλλά κρίσιµο οικοσύστηµα γνωστό ως µικροβίωµα. Αυτό το πολύπλοκο δίκτυο βακτηρίων, ιών, µυκήτων και άλλων µικροοργανισµών παίζει καθοριστικό ρόλο στην ευηµερία µας. Παρά το ότι δεν είναι ορατό, το µικροβίωµα είναι απαραίτητο για τις φυσιολογικές µας λειτουργίες, επηρεάζοντας τα πάντα, από την πέψη µέχρι την ψυχική µας υγεία. Θα προσπαθήσουµε να απλοποιήσουµε την έννοια του µικροβιώµατος, καθιστώντας το κατανοητό και ελκυστικό για όσους, ακόµα και πρώτη φορά έρχονται σε επαφή µε αυτό το συναρπαστικό αντικείµενο.
Τι είναι το µικροβίωµα;
Το ανθρώπινο µικροβίωµα αναφέρεται στο σύνολο των µικροοργανισµών που ζουν πάνω και µέσα µας. Αποτελείται κυρίως από βακτήρια, αλλά περιλαµβάνει επίσης ιούς, µύκητες και πρωτόζωα. Αυτά τα µικρόβια δεν είναι µόνο επιβάτες. Eπιτελούν κρίσιµες λειτουργίες που επηρεάζουν την υγεία µας.
- Βακτήρια: Τα πιο πολυάριθµα και διαφορετικά. Bοηθούν στην πέψη, προστατεύουν από ασθένειες και πολλά άλλα.
- Μύκητες: Περιλαµβάνει ζυµοµύκητες και είδη, όπως η γνωστή σε όλους «µούχλα», που µπορεί να είναι ευργετικά ή επιβλαβή.
- Ιοί: Κυρίως βακτηριοφάγοι που επηρεάζουν βακτηριακούς πληθυσµούς.
- Πρωτόζωα: Μονοκύτταροι οργανισµοί που µπορούν να επηρεάσουν τη συνολική ισορροπία του µικροβιώµατος.
Αυτοί οι µικροοργανισµοί κατοικούν σε διάφορα µέρη του σώµατος, µε τους υψηλότερους αριθµούς να βρίσκονται στο έντερο, ακολουθούµενο από το δέρµα, το στόµα και τις αναπνευστικές και ουρογεννητικές οδούς. Το µικροβίωµα κάθε περιοχής έχει προσαρµοστεί στο συγκεκριµένο περιβάλλον της, επηρεάζοντας τα πάντα, από την υγεία του δέρµατος µέχρι την πέψη.
Σηµασία του µικροβιώµατος
Ο πρωταρχικός ρόλος του µικροβιώµατος είναι η πέψη. ∆ιασπά τα τρόφιµα που το σώµα µας δεν µπορεί, βοηθά στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και ακόµη και στην παραγωγή βιταµινών. Παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο στη ρύθµιση του ανοσοποιητικού µας συστήµατος, διδάσκοντάς του να αναγνωρίζει και να καταπολεµά τις λοιµώξεις και να διατηρεί την ισορροπία για την αποφυγή αυτοάνοσων νοσηµάτων. Πρόσφατα, η επιστήµη έχει αρχίσει να αποκαλύπτει πώς η υγεία του εντέρου συνδέεται µε την ψυχική υγεία µέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου, επηρεάζοντας τη διάθεσή µας και τις γνωστικές µας λειτουργίες.
Μια ανισορροπία στο µικροβίωµα, γνωστή ως δυσβίωση, µπορεί να οδηγήσει σε πληθώρα προβληµάτων υγείας, συµπεριλαµβανοµένων πεπτικών διαταραχών, αλλεργιών, ακόµη και προκλήσεων ψυχικής υγείας. Η διατήρηση ενός ισορροπηµένου µικροβιώµατος είναι εποµένως απαραίτητη για τη συνολική υγεία και ευεξία.
Πώς αποκτούµε το µικροβίωµα
Οι άνθρωποι αρχίζουν να αποκτούν το µικροβίωµα τους κατά τη γέννηση:
- Κολπικός τοκετός: Τα µωρά εκτίθενται σε µικροοργανισµούς που υπάρχουν στη µικροχλωρίδα του κόλπου και των κοπράνων της µητέρας, η οποία ξεκινά τον αποικισµό του εντέρου, του δέρµατος και του στόµατος του µωρού.
- Καισαρική τοµή: Τα µωρά που γεννιούνται µε καισαρική τοµή είναι πιο πιθανό να αποκτήσουν αρχικά µικρόβια του δέρµατος και του περιβάλλοντος, τα οποία µπορεί να είναι διαφορετικά από αυτά που αποκτώνται µέσω του κολπικού τοκετού.
- Θηλασµός: Το µητρικό γάλα δεν παρέχει µόνο θρεπτικά συστατικά αλλά και ωφέλιµα βακτήρια και βιοδραστικές ουσίες που βοηθούν στη δηµιουργία της µικροχλωρίδας του εντέρου του βρέφους.
Ανάπτυξη και Ωρίµανση
- Πρώιµα χρόνια: Το µικροβίωµα αρχίζει να διαφοροποιείται σηµαντικά κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής, επηρεασµένο από παράγοντες όπως η διατροφή, το περιβάλλον, η χρήση αντιβιοτικών και η µετάδοση από τη µητέρα.
- Ηλικία Σταθεροποίησης: Από την ηλικία περίπου των 2 έως 3 ετών, το ανθρώπινο µικροβίωµα αρχίζει να σταθεροποιείται και να µοιάζει περισσότερο µε µικροβίωµα ενηλίκου, αν και συνεχίζει να αλλάζει και να προσαρµόζεται σε όλη τη ζωή ενός ατόµου ως απόκριση σε διάφορους παράγοντες όπως η διατροφή, ο τρόπος ζωής και κατάσταση υγείας.
Πώς το µικροβίωµα επηρεάζει την υγεία
Γαστρεντερική Υγεία
Το µικροβίωµα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του γαστρεντερικού µας συστήµατος, που βρίσκεται κυρίως στο έντερο όπου βοηθά στη διάσπαση σύνθετων υδατανθράκων, ινών και πρωτεϊνών που το σώµα µας δεν µπορεί να αφοµοιώσει µόνο του. Αυτή η διαδικασία µας επιτρέπει να εξάγουµε ζωτικά θρεπτικά συστατικά και ακόµη βοηθά στη σύνθεση απαραίτητων βιταµινών όπως η βιταµίνη Κ και ορισµένες βιταµίνες του συµπλέγµατος Β. Επιπλέον, το µικροβίωµα παράγει λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας (SCFAs), τα οποία είναι ζωτικής σηµασίας για την υγεία του παχέος εντέρου, µειώνοντας τη φλεγµονή και ρυθµίζοντας το µεταβολισµό και την όρεξη.
Ανοσολογική Διαµόρφωση
Από τη γέννηση, το µικροβίωµα διαµορφώνει την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού µας συστήµατος, διδάσκοντάς του να διακρίνει µεταξύ επιβλαβών παθογόνων και αβλαβών σωµατιδίων. Αυτή η αλληλεπίδραση εµφανίζεται σε εξειδικευµένες περιοχές του εντέρου που σχετίζονται µε λεµφοειδή ιστό. Ένα ισορροπηµένο µικροβίωµα προάγει µια ισχυρή ανοσολογική απόκριση ενώ διατηρεί την ανοχή για την πρόληψη αυτοάνοσων αντιδράσεων. Οι µικροοργανισµοί συµβάλλουν στην άµυνα του ανοσοποιητικού παράγοντα παράγοντας ουσίες που µπορούν ακόµη και να µειώσουν τη σοβαρότητα των αλλεργικών αντιδράσεων και των φλεγµονών.
Ψυχική ευεξία
Μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου, το µικροβίωµα έχει βαθιά επίδραση στην ψυχική υγεία. Οι νευροδιαβιβαστές και άλλοι χηµικοί αγγελιοφόροι που παράγονται στο έντερο µπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, επηρεάζοντας τη διάθεση και τη συµπεριφορά. Μια ανισορροπία στα βακτήρια του εντέρου έχει συνδεθεί µε διάφορα ψυχολογικά ζητήµατα, συµπεριλαµβανοµένης της κατάθλιψης και του άγχους, καταδεικνύοντας τη σηµασία ενός υγιούς µικροβιώµατος για τη διατήρηση όχι µόνο της σωµατικής αλλά και της ψυχικής υγείας.
Μικρόβιωµα και Ασθένειες
Οι διαταραχές στο µικροβίωµα ή η δυσβίωση, έχουν συσχετιστεί µε ένα ευρύ φάσµα ασθενειών, από γαστρεντερικές παθήσεις όπως το σύνδροµο ευερέθιστου εντέρου (IBS) και η φλεγµονώδης νόσος του εντέρου (IBD) έως συστηµατικές ασθένειες όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, ακόµη και οι νευρολογικές διαταραχές. Η κατανόηση των δεσµών µεταξύ των ανισορροπιών του µικροβιώµατος και των ασθενειών είναι ζωτικής σηµασίας για την ανάπτυξη νέων διαγνωστικών και θεραπευτικών στρατηγικών.
Τα προβιοτικά στελέχη και τα οφέλη τους για την υγεία
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί µικροοργανισµοί που, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, προσφέρουν οφέλη για την υγεία στον ξενιστή. Είναι ιδιαίτερα γνωστά για το ρόλο τους στη διατήρηση ενός υγιούς πεπτικού συστήµατος και στην ενίσχυση της συνολικής ευεξίας. Τα προβιοτικά µπορούν να βρεθούν σε διάφορα τρόφιµα που έχουν υποστεί ζύµωση όπως το γιαούρτι, το ξινολάχανο και το κεφίρ, καθώς και σε συµπληρώµατα διατροφής.
Κοινά προβιοτικά στελέχη και τα επιστηµονικά τεκµηριωµένα οφέλη τους
- Lactobacillus acidophilus
- Οφέλη: Ένα από τα πιο συχνά χρησιµοποιούµενα προβιοτικά στελέχη, το Lactobacillus acidophilus παίζει καθοριστικό ρόλο στην πέψη της λακτόζης, της ζάχαρης που βρίσκεται στο γάλα. Αυτό το στέλεχος βοηθά στη µείωση των συµπτωµάτων δυσανεξίας στη λακτόζη και υποστηρίζει τη διαδικασία πέψης. Παίζει επίσης ρόλο στην πρόληψη και τη θεραπεία της διάρροιας, ιδιαίτερα της διάρροιας που σχετίζεται µε αντιβιοτικά, διατηρώντας µια υγιή ισορροπία των εντερικών βακτηρίων.
- Bifidobacterium bifidum
- Οφέλη: Το Bifidobacterium bifidum είναι ζωτικής σηµασίας για τη σύνθεση απαραίτητων βιταµινών όπως η Β12, η Κ και το φολικό οξύ. Ενισχύει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και βοηθά στη διαχείριση των συµπτωµάτων του συνδρόµου ευερέθιστου εντέρου (IBS). Αυτό το στέλεχος υποστηρίζει επίσης ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστηµα αναστέλλοντας τα επιβλαβή βακτήρια και ενισχύοντας την επένδυση του βλεννογόνου του σώµατος, η οποία βοηθά στην πρόληψη της µόλυνσης.
- Lactobacillus rhamnosus
- Οφέλη: Γνωστός για τη στιβαρότητά του και την ικανότητά του να επιβιώνει σε όξινα στοµαχικά περιβάλλοντα, ο Lactobacillus rhamnosus είναι αποτελεσµατικός στην πρόληψη και τη θεραπεία διαφόρων γαστρεντερικών λοιµώξεων και διαταραχών. Έχει αποδειχθεί ότι µειώνει τη διάρκεια της διάρροιας σε παιδιά και ενήλικες και χρησιµοποιείται για τη διαχείριση της ατοπικής δερµατίτιδας στα παιδιά.
- Saccharomyces boulardii
- Οφέλη: Σε αντίθεση µε τα άλλα προβιοτικά, το Saccharomyces boulardii παράγεται από ζύµωση (µαγιά) η οποία έχει µοναδικές ιδιότητες ευεργετικές για την πρόληψη και τη θεραπεία της διάρροιας και άλλων γαστρεντερικών διαταραχών. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατικό στη θεραπεία λοιµώξεων από Clostridioides difficile και άλλων µορφών διάρροιας που σχετίζεται µε αντιβιοτικά.
- Lactobacillus Fermentum
- Οφέλη: Αυτό το προβιοτικό στέλεχος προσφέρει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, οι οποίες βοηθούν στην εξουδετέρωση των τοξικών προϊόντων που παράγονται κατά την πέψη. Μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσµατικότητα του ανοσοποιητικού συστήµατος και έχει βρεθεί ότι µειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης διασπώντας τη χολή στο έντερο, εµποδίζοντας την επαναπορρόφηση της (όπου µπορεί να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίµατος ως χοληστερόλη).
- Bacillus subtilis
- Οφέλη: Ο Bacillus subtilis, που βρίσκεται συχνά στο έδαφος και τη βλάστηση, είναι γνωστός για την ικανότητά του να σχηµατίζει ένα σκληρό, προστατευτικό ενδοσπόριο, επιτρέποντάς του να αντέχει σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες. Στο ανθρώπινο µικροβίωµα, το B. subtilis έχει σηµειωθεί για το προβιοτικό του δυναµικό. Υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστηµα, ανταγωνίζεται τα επιβλαβή παθογόνα και µπορεί να ενισχύσει την υγεία του πεπτικού συστήµατος. Το B. subtilis παράγει ένα ευρύ φάσµα ενζύµων που βοηθούν στην πέψη σύνθετων υδατανθράκων και πρωτεϊνών. Συµµετέχει επίσης στη σύνθεση της βιταµίνης Κ και των βιταµινών Β, οι οποίες είναι ζωτικής σηµασίας για τις µεταβολικές και κυτταρικές διεργασίες.
Πώς να επιλέξετε το σωστό προβιοτικό
Η επιλογή του σωστού προβιοτικού περιλαµβάνει την κατανόηση των ατοµικών αναγκών και συνθηκών υγείας:
- Συµβουλευτείτε τους επαγγελµατίες υγείας: Είναι σηµαντικό να µιλήσετε µε έναν επαγγελµατία υγείας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε θεραπευτικό σχήµα µε προβιοτικά, ειδικά για άτοµα µε υποκείµενες παθήσεις υγείας ή για άτοµα που λαµβάνουν αντιβιοτικές θεραπείες.
- Εξετάστε τους στόχους υγείας: Επιλέξτε προβιοτικά µε βάση συγκεκριµένα θέµατα υγείας, όπως η ανάγκη υποστήριξης για την πέψη, το ανοσοποιητικό ή η πρόληψη λοιµώξεων.
- Ποιότητα και αριθµός CFU: Αναζητήστε συµπληρώµατα που παρέχουν ζωντανούς και βιώσιµους αριθµούς προβιοτικών, που εκφράζονται σε µονάδες σχηµατισµού αποικιών (CFU). Ένας υψηλότερος αριθµός CFU δεν είναι πάντα καλύτερος. Συνήθως, το σωστό στέλεχος για τη συγκεκριµένη ανάγκη είναι το κλειδί.
Με την ενσωµάτωση των σωστών στελεχών προβιοτικών στη διατροφή σας, µπορείτε να επηρεάσετε σηµαντικά την υγεία σας θετικά, από βελτιωµένη πέψη και ενισχυµένη λειτουργία του ανοσοποιητικού έως πιθανές µειώσεις στα επίπεδα χοληστερόλης.
Παράγοντες που επηρεάζουν το Μικροβίωµα
Διατροφή
Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαµόρφωση του µικροβιώµατος. Τα είδη των τροφίµων που καταναλώνονται µπορούν να προάγουν την ανάπτυξη ωφέλιµων βακτηρίων ή επιβλαβών. Για παράδειγµα:
- Τα τρόφιµα πλούσια σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, δηµητριακά ολικής αλέσεως) ενισχύουν την ανάπτυξη ωφέλιµων βακτηρίων που βοηθούν στην πέψη και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
- Τα επεξεργασµένα τρόφιµα και οι δίαιτες µε υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη µπορούν να αυξήσουν τα επιβλαβή βακτήρια που συνδέονται µε µεταβολικές και φλεγµονώδεις ασθένειες.
Αντιβιοτικά
Τα αντιβιοτικά είναι πλέον βιβλιογραφικά αποτυπωµένο ότι έχουν βαθιά επίδραση στο µικροβίωµα. Ενώ είναι απαραίτητα για τη θεραπεία βακτηριακών λοιµώξεων, συχνά στερούνται εξειδίκευσης και µπορούν να καταστρέψουν τα ωφέλιµα βακτήρια µαζί µε τα επιβλαβή. Αυτό µπορεί να οδηγήσει σε µείωση της µικροβιακής βιοποικιλότητας και αρκετές φορές να οδηγήσει σε µακροπρόθεσµες συνέπειες για την υγεία, όπως αυξηµένη ευαισθησία σε µελλοντικές µικροβιακές λοιµώξεις και αλλαγές στο µεταβολισµό και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
Τρόπος ζωής
∆ιάφοροι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η άσκηση, ο ύπνος και τα επίπεδα στρες επηρεάζουν το µικροβίωµα:
- Η τακτική σωµατική δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την ποικιλοµορφία του µικροβιώµατος, η οποία σχετίζεται µε καλύτερα αποτελέσµατα για την υγεία.
- Το χρόνιο στρες και ο κακός ύπνος µπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το µικροβίωµα, οδηγώντας δυνητικά σε αυξηµένο κίνδυνο αρκετών διαταραχών, συµπεριλαµβανοµένων προβληµάτων ψυχικής υγείας.
Γεωγραφική τοποθεσία
Η περιοχή όπου ζει ένα άτοµο επηρεάζει επίσης το µικροβίωµα. Οι παραλλαγές στο κλίµα, τα περιβαλλοντικά µικρόβια και οι πολιτιστικές διατροφικές πρακτικές συµβάλλουν σε διαφορές στη σύνθεση του µικροβιώµατος:
- Οι άνθρωποι που ζουν σε αγροτικές περιοχές έχουν συχνά διαφοροποιηµένα µικροβιώµατα σε σύγκριση µε όσους ζούνε σε αστικά περιβάλλοντα, πιθανότατα λόγω διαφορετικών διατροφικών προσλήψεων και µεγαλύτερης έκθεσης σε διάφορα περιβαλλοντικά µικρόβια.
- Οι διαφορές στις πρακτικές υγιεινής µεταξύ των περιοχών µπορούν επίσης να επηρεάσουν την βιοποικιλότητα του µικροβιώµατος, επηρεάζοντας την κατάσταση της υγείας.
Καθένας από αυτούς τους παράγοντες µπορεί να οδηγήσει σε σηµαντικές αλλαγές στη σύνθεση και την ποικιλοµορφία του µικροβιώµατος, επηρεάζοντας έτσι τη συνολική υγεία. Η κατανόηση αυτών των επιρροών είναι ζωτικής σηµασίας για την ανάπτυξη στρατηγικών για τη διατήρηση ή την αποκατάσταση ενός υγιούς µικροβιώµατος.
Το µικροβίωµα ως διαγνωστικό εργαλείο
Η έρευνα έχει δείξει ότι συγκεκριµένες µικροβιακές αναλύσεις µπορούν να χρησιµεύσουν ως βιοδείκτες για διάφορες ασθένειες, επιτρέποντας ενδεχοµένως την έγκαιρη διάγνωση και πιο εξατοµικευµένες επιλογές θεραπείας. Για παράδειγµα, διαφορετικά µικροβιακά µοτίβα στο έντερο µπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία καρκίνου του παχέος εντέρου ή να προβλέψουν την ευαισθησία σε καταστάσεις όπως ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.
Το µέλλον της έρευνας του µικροβιώµατος
Το πεδίο της έρευνας του µικροβιώµατος είναι ζωντανό και εξελίσσεται ταχέως, υποσχόµενο νέες ιδέες που θα µπορούσαν να µεταµορφώσουν τον τρόπο µε τον οποίο προσεγγίζουµε την υγεία και τις ασθένειες.
Το µέλλον..
Η πρόοδος στην τεχνολογία, ιδιαίτερα στον προσδιορισµό της αλληλουχίας του DNA, έχει βελτιώσει σηµαντικά την κατανόησή µας για το µικροβίωµα. Αυτές οι τεχνολογίες επιτρέπουν µια λεπτοµερή ανάλυση των µικροβιακών κοινοτήτων, οδηγώντας σε ανακαλύψεις σχετικά µε τους ρόλους τους στην υγεία και τις ασθένειες. Η µελλοντική έρευνα πιθανότατα θα επικεντρωθεί στην κατανόηση των περίπλοκων αλληλεπιδράσεων µεταξύ των συστατικών του µικροβιώµατος και των ξενιστών τους, οι οποίες θα µπορούσαν να οδηγήσουν σε ανακαλύψεις στον χειρισµό του µικροβιώµατος για οφέλη για την υγεία.
Εξελίξεις στη θεραπεία
Καινοτόµες θεραπείες είναι στον ορίζοντα, συµπεριλαµβανοµένων προβιοτικών προσαρµοσµένων στις ατοµικές ανάγκες, πρεβιοτικών που έχουν σχεδιαστεί για την ενίσχυση της ευεργετικής µικροβιακής ανάπτυξης, ακόµη και µεταµόσχευσης µικροβίων κοπράνων για την αποκατάσταση της µικροβιακής ισορροπίας σε ασθενείς µε σοβαρές ανισορροπίες. Αυτές οι θεραπείες υπογραµµίζουν τις δυνατότητες της επιστήµης του µικροβιώµατος να οδηγήσει σε πιο εξατοµικευµένες και αποτελεσµατικές λύσεις υγειονοµικής περίθαλψης.
Εν κατακλείδι..
Η εξερεύνηση του µικροβιώµατος προσφέρει µια συναρπαστική µατιά σε έναν κόσµο γεµάτο από µικροοργανισµούς που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγεία µας. Καθώς η έρευνα προχωρά, η υπόσχεση αξιοποίησης του µικροβιώµατος στην ιατρική γίνεται όλο και πιο απτή, προσφέροντας δυνατότητες για πρωτοποριακές θεραπείες και ενισχύοντας τη συνολική µας γνώση στη κατανόηση της ανθρώπινης βιολογίας. Το µικροβίωµα δεν είναι µόνο ένας κρίσιµος παράγοντας για την υγεία και τις ασθένειες, αλλά και µια απόδειξη της πολυπλοκότητας και της προσαρµοστικότητας της ζωής µέσα στο σώµα µας.
- Immunomodulatory effects of probiotics by Meditsinskiy Sovet, Ekaterina Yu (2020).
- Immune System Stimulation by Probiotic Microorganisms by R. Ashraf, N. Shah (2014).
- Interactions between Innate Immunity, Microbiota, and Probiotics by G. Giorgetti et al. (2015).
- Klinické využitie probiotík v prevencii a liečbe porúch tráviaceho traktu by Iveta Ondriová, Terézia Fertaľová, Dagmar Magurová (2015).
- The Effect of probiotics on immune system by Sarina Ehteshamzadeh Ganjbakhsh, P. Rezaee (2017).
- Probiotic as Immune Modulator; A New Trend in Medication by Z. Mahmood et al. (2020).
- PROSPECÇÃO TECNOLÓGICA DE MICRO-ORGANISMOS PROBIÓTICOS COM ATIVIDADE IMUNOMODULADORA by Gustavo Barbosa Vieira Cruz et al. (2015).
- Gut microbiota and probiotics: novel immune system modulators in myasthenia gravis? by Elena Rinaldi et al. (2018).
- What we gained from a century of investigations of symbiontic intestinal microflora by A. Parfenov et al. (2012).
- The Gut Microbiota and Immunity by Н.Н. Силивончик (2021).
- Overview on the Role of Probiotics as Immunomodulators in Farm Animals by E. Fouad (2023).
- POTENSI BAKTERI Lactobacillus acidophilus SEBAGAI ANTIDIARE DAN IMUNOMODULATOR by R. Rusli, F. Amalia, Z. Dwyana (2018).
- Probiotics and the Immune Response by K. Madsen (2006).
- PENGARUH PROBIOTIK PADA RESPON IMUN by Djoni Djunaedi (2007).
- Prebiotika, probiotika a střevní mikroflora by L. Milan et al. (2015).
- Role of Lactic Acid Bacteria asProbiotics in Health and Disease by M. Sharma, D. R. Modi, M. Saxena (2018).
- Microbiota y su papel en el sistema inmunológico by Álida Bella Vallejo López et al. (2022).
- Probiotics: Immunobiotics and Immunogenics by S. Alvarez (2013).
- Beneficial Effects of Probiotic Consumption on the Immune System by C. Maldonado Galdeano et al. (2019).
- Kostic, A. D., Gevers, D., Siljander, H., Vatanen, T., et al. (2015). The dynamics of the human infant gut microbiome in development and in progression toward type 1 diabetes. Cell Host & Microbe. This study explores how the microbiome evolves from birth towards the age of 3 years, highlighting its initial acquisition and stability.
- D’Argenio, V. (2018). Human microbiome acquisition and bioinformatic challenges in metagenomic studies. International Journal of Molecular Sciences. This article discusses the methods needed to analyze the microbiome data and enhance our understanding of microbiome acquisition.
- Davenport, E. R., Sanders, J. G., Song, S. J., Amato, K. R., et al. (2017). The human microbiome in evolution. BMC Biology. This research focuses on how the mode of microbiome acquisition impacts medical research and the development of a modeling framework for host-microbiome interactions.
Αποποίηση ευθύνης
Μείγμα γαλακτοβάκιλλων & μπιφιντοβακτηρίων περιεκτικότητας 60 δις ανά κάψουλα με 16 στελέχη φιλικών βακτηρίων
Μείγμα προβιοτικών περιεκτικότητας 22 δις ανά κάψουλα, με 13 στελέχη, εντερικής απορρόφησης
